گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس – علیرضا کریمی: روز دهم مهر ماه، «جمال خاشقچی»، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی منتقد رژیم سعودی برای انجام مراحل اداری ثبت ازدواج خود وارد کنسول‌گری عربستان سعودی در شهر استانبول ترکیه شد و دیگر دیده نشد.

در خصوص اینکه دقیقا چه بر سر خاشقچی آمده مطالب زیادی منتشر شده و گزارش‌های متعددی روی خط رسانه‌های دنیا رفته است. روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز گزارش داده که خاشقچی کشته شده و جسدش تکه‌تکه شده و مقامات ترکیه نیز در حال تحقیق در خصوص 15 مظنون به ربودن و احتمالا قتل خاشقچی هستند که احتمالا با دو هواپیمای سعودی از ترکیه خارج شده‌اند.

بحث در مورد جمال خاشقچی همچنان گرم است اما واکنش «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا به آنچه رخ داده در نوع خود عجیب و قابل تامل است. وی که گفته قصد دارد نامزد خاشقچی را به کاخ سفید دعوت کند، پنج‌شنبه‌شب در اظهاراتی گفت: «از آنچه رخ داده اصلا خوشحال نیستیم، حتی ذره‌ای. اما اینکه از ورود ۱۱۰ میلیارد دلار به کشور جلوگیری کنیم، آن هم با علم به اینکه آن‌ها ۴ یا ۵ جایگزین خیلی خوب [برای تسلیحات آمریکایی] دارند، اصلا برای من قابل قبول نیست.»

این سخنان رئیس‌جمهور آمریکا در حالی مطرح می‌شود که روز چهارشنبه روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست در سرمقاله‌ای تصریح کرده بود که آنچه باعث شده محمد بن سلمان، ولی‌عهد عربستان سعودی باور کند که هر کاری خواست می‌تواند انجام دهد، رفتار دولت فعلی آمریکا در قبال عربستان سعودی و ولی‌عهد این کشور است.

ترامپ به صراحت می‌گوید که حاضر نیست از قراردادهای تسلیحاتی با ریاض صرفنظر کند و نمی‌خواهد از 110 میلیارد دلار پولی که قرار است این قراردادها به صنایع نظامی ایالات متحده تزریق کنند، بگذرد. چرا؟ چون اگر آمریکا نفروشد، رقبایش خواهند فروخت! فراموش نباید کرد که ترامپ یک جمهوری‌خواه است و جمهوری‌خواهان در بین صاحبان صنایع نظامی ایالات متحده دارای ریشه‌های عمیق هستند.

این سطح از وقاحت در حالی پا به عرصه سیاست بین‌الملل باز کرده که جمال خاشقچی دارای اقامت دائم در آمریکا بوده و ضمنا در یکی از روزنامه‌های مشهور آمریکایی قلم می‌زده است.

دونالد ترامپ متاسف است – البته ظاهرا – اما از پول نمی‌تواند بگذرد. حتی به‌خود زحمت نمی‌دهد که بگوید در صورت اثبات دست داشتن مقامات سعودی در ربودن خاشقچی، «شاید» در قراردادهای نظامی آمریکا با عربستان سعودی تجدید نظر شود! برای او اصلا مهم نیست که دنیا تصویر یک «تاجر بی‌اخلاق» از رئیس‌جمهور آمریکا داشته باشد. ترامپ حتی به فکر حفظ ظاهر هم نیست، از منظر او هرکه به آمریکا سود مالی می‌رساند، مخیر است آنچه می‌خواهد را انجام دهد، ولو کشتن کسی که تا همین چند روز پیش در آمریکا به کار روزنامه‌نگاری مشغول بود.

پیش از این نیز او ثابت کرده بود که کشتار هزاران زن و کودک و پیر و جوان یمنی توسط رژیم بن‌سلمان برایش ذره‌ای اهمیت ندارد و در شرایطی که ارتکاب جنایات سعودی‌ها در یمن ادامه داشت، این قراردادهای تسلیحاتی را با خاندان سعودی به امضا رسانید.

رئیس‌جمهور آمریکا حتی در خصوص اینکه از سعودی‌ها چه می‌خواهد هم صریح است. «رابطه ما فوق‌العاده است و من به آن‌ها گفته‌ام که آن‌ها باید برای ارتش خود پول بدهند. می‌دانید که عربستان کشور بسیار ثروتمندی است... اگر ایالات متحده نبود، عربستان سعودی وجود نداشت، چراکه ما از آن‌ها محافظت کردیم. ما پول این محافظت را نمی‌گیریم. ما باید پول این کار را دریافت کنیم، ما سالانه میلیاردها و میلیاردها دلار برای حفاظت از عربستان سعودی هزینه می‌کنیم. من به شاه سلمان [پادشاه سعودی] گفتم "شاه، عذر می‌خواهم، اما باید پول بدهید." رک و صریح به آن‌ها گفتم، شما باید میلیاردها دلار پول بدهید.»

دونالد ترامپ از سعودی‌ها پول می‌خواهد و تا وقتی این پول را بدهند، مانعی نمی‌بیند که به جنایاتشان ادامه بدهند، و حتی مانعی نمی‌بیند که «وقاحت یک رئیس‌جمهور آمریکا» را بیش از پیش آشکار کند.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، ادامه ابهام درباره وضعیت «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد عربستانی، دستکم در سطح رسانه‌ای فشار به ریاض در حال افزایش است و این فشار حضور شرکت‌ها و رسانه‌های غربی در کنفرانس سرمایه‌گذاری عربستان را هم با تردید مواجه کرده است.

به نوشته روزنامه «وال استریت ژورنال»، یک سخنگوی روزنامه «نیویورک تایمز» روز پنج‌شنبه اعلام کرد که این روزنامه از پشتیبانی رسانه‌ای این کنفرانس که قرار است روزهای ۲۳ تا ۲۵ اکتبر (۲ تا ۴ آبان) در ریاض برگزار شود، انصراف داده است.

هدف این کنفرانس که در اشاره به نشست اقتصادی سالانه «داووس» به «داووس در صحرا» معروف شده و در هتل «ریتز کارلتون» برگزار می‌شود، جذب سرمایه‌گذاران خارجی برای طرح‌های چندصد میلیارد دلاری «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی است. هتل محل برگزاری این نشست برای رسانه‌ها محلی آشناست، چراکه تنها چند ماه پیش بن‌سلمان ده‌ها شاهزاده سعودی متهم به «فساد مالی» را در آن حبس کرده بود.

به نوشته وال استریت ژورنال، بازداشت این شاهزادگان، قطع رابطه دیپلماتیک با کانادا و محاصره اقتصادی قطر توسط عربستان موجب شده تا روند جذب سرمایه‌های خارجی به عربستان آنطور که حکومت این کشور انتظار داشت، پیش نرود. کاهش یارانه انرژی، اعمال مالیات‌های جدید و سختگیرانه شدن قوانین استخدام کارگران خارجی هم مواردی است که فعالیت شرکت‌های داخلی عربستان را هم دشوار کرده است.

حالا ناپدید شدن خاشقچی پس از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول و گزارش‌های منتشر شده درباره احتمال قتل او به دستور بن‌سلمان، دیدگاه خارجی نسبت به ریاض را بیش از پیش منفی کرده است. به نوشته وال استریت ژورنال، از زمان انتشار این گزارش‌ها، شرکت‌ها در حال بازنگری در روابط خود با عربستان و شرکت در کنفرانس اقتصادی ریاض هستند.

روز چهارشنبه «ارنست مونیز» وزیر سابق انرژی آمریکا مشارکتش در پروژه شهر فناوری «نئوم» در عربستان را تعلیق کرد. «دن دکتوروف» بنیانگذار موسسه «ساید واک» هم اعلام کرد که بر خلاف آنچه سعودی‌ها اعلام کرده‌اند، او روی پروژه نئوم کار نخواهد کرد.

بن سلمان در مصاحبه با شبکه «بلومبرگ» گفته بود که پیش از این کنفرانس و هنگام برگزاری آن قراردادهای عظیم تجاری امضا و اعلام می‌شود. «استفان شوارزمن» مدیر ارشد گروه اقتصادی «بلک استون»، «جیمز دیمون» از مدیران ارشد «جی.پی. مورگان» و «ماسایوشی سان» بنیانگذار گروه مالی «سافت بانک» از جمله افرادی است که قرار است در این کنفرانس سخنرانی کنند.

با این حال، سخنگوی «آریانا هافینگتون» که عضو مشاور هیأت مدیره این کنفرانس است، اعلام کرده که این مدیر اجرایی دیگر قصد ندارد در این کنفرانس شرکت کند. شرکت فناوری سوئیسی «ای.بی.بی» هم اعلام کرد که در حال بررسی وضعیت حول پرونده خاشقچی است. «پاتریک سونگ شیونگ» مالک نشریه «لس آنجلس تایمز» هم اعلام کرد که در این کنفرانس شرکت نخواهد کرد.

«اندرو راس سارکین» ستون‌نویس روزنامه «نیویورک‌تایمز» هم که قرار بود در این کنفرانس شرکت کند، پنج‌شنبه شب با انتشار توییتی، گزارش‌ها درباره قتل خاشقچی را «وحشتناک» توصیف کرد و گفت از شرکت در کنفرانس ریاض منصرف شده است.

 اما قابل توجه‌ترین بیانیه احتمالا مربوط به «ریچارد برانسون» میلیاردر معروف آمریکایی است که در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه امیدوار بوده با «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی عربستان را به سمت اصلاحات پیش ببرد، نوشته است که اگر گزارش‌ها درباره قتل خاشقچی درست باشد، در آن صورت این اتفاق «بر توانایی همه ما در غرب برای تجارت با حکومت سعودی اثر خواهد گذاشت.»

برانسون با بیان اینکه سعودی‌ها باید اطلاعات بیشتری درباره وضعیت خاشقچی منتشر کنند، اعلام کرده که تا روشن شدن نتیجه تحقیقات، مدیریتش بر دو پروژه گردشگری در عربستان را تعلیق می‌کند. او همچنین اعلام کرد هلدینگ عظیم «ویرجین» که او موسسش بوده، مذاکره با صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان برای سرمایه‌گذاری دو شرکت فضایی زیرمجموعه این هلدینگ را تعلیق می‌کند.

«جیسون تووی» اقتصاددان مرکز «کپیتال اکونومیکس» می‌گوید: «مفقود شدن جمال خاشقچی روزنامه‌نگار سعودی در استانبول تصویر ساخته شده از ولی‌عهد سعودی به عنوان یک اصلاح‌گر را با سوالات تازه‌ای روبرو می‌کند. تحولات سیاسی به تهدیدی فزاینده برای چشم‌انداز اقتصادی [عربستان] بدل شده است.»

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی وزارت دفاع، سردار سرلشکر محمد باقری رئیس ستادکل نیروهای مسلح در اولین همایش "نقش قدرت هوائی در اقتدار ملی" که صبح سه شنبه در سالن همایش های نمایشگاه هوایی سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح وابسته به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برگزار شد، ضمن قدرانی از ایثارگران و جهادگران عرصه های هوایی در سطوح مختلف عملیاتی و تعمیراتی، گفت: اینگونه همایشها ارزشمند است و بستر مناسبی در خصوص قدرت هوایی و هم اندیشی و هم افزایی در مسیر روشنی برای آینده کشور فراهم می کند.

وی افزود: در این ایام حوادث مهمی در پیش روی داشتیم از جمله تلاش ارزشمند و مقتدرانه عملیات ضربت محرم که توسط نیروی هوافضا سپاه با موشکهای ساخت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به قلب تروریست ها صورت گرفت و نشان داد که جمهوری اسلامی ایران در برابر تجاوز و ظلم ساکت نمی نشیند و امنیت کشور را خط قرمز خود دانسته و بدین وسیله از ترویست ها انتقام سختی گرفتند.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، سه روز پیش از ناپدید شدن «جمال خاشقچی» خبرنگار منتقد حکومت سعودی، شبکه خبری «بی.بی.سی» با وی مصاحبه‌ای را انجام داده بود که امروز (سه‌شنبه) منتشر شده است. 

شبکه بی.بی.سی در توضیح این مصاحبه نوشت، این گفت‌وگو که قرار نبود منتشر شود، اما به واسطه شرایط پیش آمده برای خاشقچی این شبکه تصمیم به انتشار این مصاحبه گرفته است. البته این تصمیم بی.بی.سی با انتقاد برخی خبرنگاران فعال در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده که می‌گویند در صورتی که خاشقچی زنده باشد، انتشار این مصاحبه ممکن است جان او را بیش از پیش در معرض خطر قرار دهد.

خاشقچی در ابتدای این مصاحبه کوتاه در پاسخ به سوال بی.بی.سی درباره احتمال بازگشتش به عربستان سعودی گفته است: «سعی می‌کنم که نروم... من در حال حاضر بین استانبول و واشنگتن دی.سی زندگی می‌کنم.»

او در مورد اینکه فکر می‌کند که آیا در آینده امکان سفر به عربستان را خواهد داشت یا نه، گفت: «فکر نمی‌کنم هرگز بتوانم بروم. درباره دستگیری یکی از دوستانم [در عربستان] شنیدم که کاری انجام نداده بود که بخواهند او را بازداشت کنند. دوستی که دستگیر شد، حتی حرفی هم نزده بود. شاید مسائلی را به صورت انتقادی در یک مهمانی شام بیان کرده بود. در عربستان اوضاع اینطور شده است، قبلا اینطور نبود».

در ادامه خاشقچی در پاسخ به سوال خبرنگار بی.بی.سی که پرسید آیا مردم در عربستان سعودی از یکدیگر جاسوسی می‌کنند، گفت بله و افزود اخیرا هم یک اقتصاد‌دان و ستون‌نویس نزدیک به آل‌سعود دستگیر شد و «این خیلی‌ها را ترساند، چراکه داریم درباره کسی صحبت می‌کنیم که به حکومت نزدیک بود. من حتی نمی‌خواهم از عبارت "مخالف" استفاده کنم... افرادی که دستگیر می‌شوند حتی مخالف [حکومت سعودی] نیستند. آن‌ها تنها فکر مستقلی دارند». 

وی افزود: «همین الان هم من خودم را یک مخالف نمی‌نامم. من فقط یک نویسنده هستم که محیطی آزاد می‌خواهم که اعتقاداتم را بنویسم. این کاری است که در "واشنگتن‌پست" می‌کنم، آن‌ها فضایی در اختیار من قرار می‌دهند تا من آزادانه بنویسم. ای کاش می‌توانستم این کار را در وطنم انجام دهم».

خاشقچی در ادامه گفت که عربستان سعودی در دوره گذاری است که بر همه مردم این کشور اثر می‌گذارد، و آنچه بر مردم اثر می‌گذارد، باید در میان مردم به بحث گذاشته شود.

وی افزود: «اما ولی‌عهد هر چند هفته یکبار یا هر چند ماه یکبار ما را با یک پروژه چند میلیارد دلاری شگفت‌زده می‌کند، بدون آنکه در پارلمان یا روزنامه‌ها درباره آن بحث شده باشد و مردم فقط دست می‌زنند و می‌گویند عالی، بیایید بیشتر از آن [پروژه‌ها] داشته باشیم. اما راه درستش این نیست».

هفته گذشته جمال خاشقچی خبرنگار منتقد سعودی‌ها که قصد داشت مدرکی برای تایید جدایی از همسر سابقش بگیرد تا با نامزد ترکیه‌ای خود ازدواج کند، وارد کنسولگری عربستان در ترکیه شده، اما دیگر از آن ساختمان خارج نشده است.  شنبه‌شب خبرگزاری رویترز به نقل از دو مسئول ترکیه‌ای گفت که خاشقچی احتمالا کشته شده است. 

با این حال مقامات ترکیه از جمله «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور این کشور ضمن ابراز امیدواری برای زنده بودن خاشقچی از مقامات سعودی خواسته‌اند ثابت کنند که خاشقچی از ساختمان کنسولگری خارج شده است.