گروه بین الملل: سمیه خمارباقی: عربستان طی ماه های گذشته و به ویژه با روی کار آمدن «سلمان بن عبدالعزیز» آبستن حوادثی بوده است که همگی ناشی از تصمیم گیری های نابخردانه شاهزاده های کم تجربه سعودی است، عزل و نصب های گسترده، شعله ور کردن جنگ یمن، کاهش قیمت نفت، اعدام آیت الله شیخ نمر النمر و در نهایت پیشنهاد اعزام نیروی زمینی به سوریه به بهانه مقابله با گروه های تروریستی از جمله تصمیمات شاهزاده های سعودی به شمار می رود. خبرگزاری مهر به همین مناسبت نشستی را با حضور سید محمد حسینی سفیر سابق ایران در عربستان برگزار کرد که مشروح آن از نظر می گذرد:

* متعاقب کاهش قیمت نفت برخی معتقد هستند که این موضوع باعث کاهش ذخائر ارزی عربستان شده و نهایتا این کشور قادر نخواهد بود اهداف بلند پروازانه خود را در منطقه دنبال کند آیا شما با این دیدگاه موافق هستید؟

عربستان مثل سایر کشورهای عضو اوپک که بخش عمده ای از درآمد آن ناشی از نفت است طبیعی است که بحث کاهش یا افزایش قیمت نفت نقش بسزایی در توان اقتصادی آن دارد اما همانطور که اشاره کردید خوشبینی های مثبتی وجود داشت و تصور بر آن بود که عربستان جزء کشورهایی است که کاملا به نفت وابسته است و سایر منابع دیده نمی شد در حالی که عربستان در طول دهه های گذشته چون کمتر دچار بحران و کودتا و مشکلات ساختاری بوده توانسته است در گذر زمان درآمدهای زیادی کسب کند، سرمایه گذاری های عمده ای انجام داده است مخصوصا در دوران بحران اقتصادی آمریکا، سعودی ها از شرایط کاملا استفاده کردند و خیلی از شرکت هایی که بنا به دلایلی در آستانه ورشکستگی بودند را خریدند و سود کلانی بردند. عربستان بنابراین کشوری نیست که فقط متکی به نفت باشد هم درآمدهای حاصل از شرکت های بین المللی و سرمایه گذاری های اساسی که در دنیا مخصوصا در آمریکا، آسیا و اروپا انجام داده است هم به لحاظ ذخایر ارزی فراوانی که اندوخته بود (گفته می شد بیش از 700 میلیارد دلار دارای ذخایر ارزی در سال های گذشته بوده است) کشوری با این وضعیت طبیعی است با کاهش قیمت نفت حتما متضرر می شود به عنوان بزرگترین تولیده کننده نفت اما اینکه بتواند در عرض یک تا دو سال تاثیر منفی بر اقتصاد عربستان بگذارد اینطور نیست اما اینکه چند سال بتواند با این وضعیت ادامه دهد مشخص نیست. سعودی ها مایل نیستند این داستان را تا سالیان سال ادامه دهند. سعودی ها به دنبال این بودند در کوتاه مدت ضربه سنگینی به ایران وارد شود چون این تجربه را قبلا داشته اند یکبار در سال های 55 و 56 و بار دیگر در دوران جنگ ایران و عراق در سال 66 که قیمت نفت به شدت کاهش پیدا کرد و بعضی تحلیلگران یکی از دلایل موافقت ایران با قطعنامه 598 را همین فشار اقتصادی ناشی از کاهش قیمت نفت از سوی عربستان می دانند. لذا در کوتاه مدت عربستان متضرر شده اما این بدین معنی نیست که کل ساختار اقتصادی این کشور دچار مشکلات جدی شده و نتواند در کوتاه مدت هزینه های جنگی در یمن و مناطق دیگر را تحمل کند اما در درازمدت قطعا کاهش قیمت نفت به عربستان خسارت وارد خواهد کرد کما اینکه اکنون ذخائر ارزی آن به شدت کاهش پیدا کرده است.

خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: در اندیشه علامه شهید استاد مطهری رحمت الله علیه، بزرگان سه دسته‌اند: صالح، مصلح و مبارز؛ صالحان به اصلاح خود و مصلحان، به اصلاح خود و جامعه فکر می کنند و البته مبارزان هم کسانی هستند که علاوه بر اصلاح خود و جامعه، به گشودن راهی در تاریخ می‌اندیشند.

باید گفت امیرکبیر یا همان میرزا تقی خان فراهانی که بیستم دی ماه هر سال یادآور سالروز قتل اوست، اگر در تاریخ ایران اسلامی به عنوان مبارز شناخته نشود، قطعا می‌توان از او به عنوان یک مصلح فرهنگی اجتماعی یاد کرد، مصلحی که هرگاه سخن از تاریخ فرهنگ ایران به میان می‌آید، نام او در بین معدود دلسوزان فرهنگی نهاد حاکمیت، می‌درخشد.

تاریخ ایران، نامه مهمی از او به ناصرالدین شاه قاجار ثبت کرده که امیر در آن، به عزل حاکم یکی از شهرها به جرم رشا و ارتشاء اشاره می‌کند و می‌گوید: «... شنیده‌ام او را به توصیه عمه خود ابقاء فرموده و سخن هزل بر زبان رانده‌اید... اداره امور مملکت با توصیه عمه و خاله نمی شود ...»

همین بیان کافی است تا مشخص شود که امیرکبیر در پست صدارت یا وزارت و در زمانی که نظام شاهنشاهی قاجار با قراردادهایی مثل ترکمانچای، چوب حراج به خاک کشور و منابع آن زده بود، تا چه اندازه به منافع ملی و پایبندی به حقوق مردم می اندیشیده است.

مروری بر اقدامات مهم وی در جهت توسعه فرهنگی و اجتماعی کشور، مؤید این ادعاست:

یک. تلاش برای ارتقای امنیت عمومی

امیرکبیر پس از آنکه تلاش کرد تا امنیت داخلی را سر و سامان دهد، بر این باور بود که فرهنگ عمومی کشور نیاز به تشکیلاتی منسجم دارد تا با استفاده از این امنیت، سیستم خدمت رسانی به عموم مردم گسترش یابد که اقدام او در تاسیس چاپارخانه برای امنیت مرسولات پستی مردم، یکی از این اقدامات بود.

دو. سیستم نظارت و ارزیابی/ روزنامه وقایع اتفاقیه

امیرکبیر تلاش کرد با راه اندازی و تقویت سیستم نظارت و دستگاه هایی نظیر «دستگاه خفیه‌نویسی» و خبر رسانی، دقت را در کسب اخبار و اطلاعات رواج دهد تا این دقت بتواند به تصمیم گیری‌های درست در جهت منافع عمومی کمک کند.

تاسیس روزنامه «وقایع اتفاقیه» یکی از اقدامات مهم امیر در راستای گسترش آگاهی بخشی و بسط اطلاعات در میان عموم مردم بود و باعث شد تا بسیاری هم به تقلید از او، روزنامه‌های دیگری منتشر کنند که در شهرستان ها هم توزیع می شد.

این اقدام امیر تا آن جا مورد استقبال مردم قرار گرفت که حتی برخی خواستار اشتراک سالانه آن برای خود بودند.

سه. دارالفنون و تلاش برای استقلال کشور

تاسیس «دارالفنون» یکی از مهم ترین ثمرات و برکات صدارت و وزارت چهار ساله امیرکبیر است، دانشگاهی که با نظارت شخصی امیر راه‌اندازی شد و با تاسیس آن، روال اعزام بسیار محدود دانشجویان به خارج از کشور، جای خود را به ورود استادان خارجی برای تعلیم دانش و تکنولوژی مانند پزشکی، داروسازی، مهندسی و نظامی‌گری، به قشر بیشتری از علاقه مندان در داخل کشور داد.

باید گفت یکی از فواید این اقدام مهم امیر این بود که دانشجویان اعزامی به خارج از کشور، گاهی حتی به کشور باز نمی‌گشتند و نقض غرض حاصل می‌شد؛ همچنین اگر تصمیم به بازگشت می‌گرفتند، با تصور برتر بودن فرهنگ بیگانه، پا به وطن می‌گذاشتند، اما تصمیم امیر به حضور استادان خارجی برگزیده در ایران، از کشورهایی مانند فرانسه و اتریش که بر خلاف روسیه و انگلیس، کمتر به دنبال سوء استفاده از ایران و منابع ایران بودند، باعث شد تا این آسیب فرهنگی، کمتر زمینه ظهور و بروز پیدا کند.

دغدغه دیگر امیر، تلاش برای حفظ استقلال کشور و مبارزه با امتیازاتی بود که پیش از صدارت وی به دولت‌های بیگانه واگذار شده بود، از این رو وی شخصا تخلفات افراد خارجی حاضر در ایران را بررسی و از استفاده آنان از قانون ننگین کاپیتولاسیون – که در مبارزه علنی حضرت امام راحل(قدّس سرّه)، با نظام ستمشاهی پهلوی هم نمود داشت – جلوگیری می کرد.